Instituti per Politika Zhvillimore (INDEP) | OJQ

13.12.2024 15:35:47

Instituti për Politika Zhvillimore (INDEP) ka qenë pjesë përbërëse e rrugëtimit të Kosovës drejt një të ardhmeje të qëndrueshme dhe efiçiente në energji. Përfshirja jonë aktive në grupet punuese të Planit Kombëtar të Energjisë dhe Klimës (PKEK) gjatë viteve 2019-2020 dhe gjatë vitit 2022-2024, është një dëshmi e përkushtimit tonë në formësimin e strategjive energjetike, mjedisore dhe klimatike të Kosovës. Kjo pjesëmarrje jo vetëm që na lejoi të kontribuojmë me ekspertizën tonë, por gjithashtu të fitojmë njohuri të vlefshme për kompleksitetin dhe sfidat e zhvillimit të politikave energjetike në Kosovë.

Pas angazhimit tonë në këto grupe pune, në nëntor të vitit 2023, INDEP publikoi një dokument gjithëpërfshirës që analizonte në mënyrë kritike draftin e dytë të PKEK. Dokumenti i publikuar shërbeu jo vetëm si pasqyrim i gjetjeve dhe i rekomandimeve tona, por edhe si dokument udhëzues për përmirësime të mëtejshme në kornizën e politikës energjetike të Kosovës. Duke u mbështetur në rekomandimet e adresuara nga INDEP dhe duke shqyrtuar nëse ato janë marrë parasysh, është hartuar një version i dytë i dokumentit për të reflektuar përmirësimet dhe përshtatjet e nevojshme.

Raporti i Komisionit Evropian për Kosovën për vitin 2024, përmend një sërë fushash në të cilat nevojitet progres dhe që janë relevante për PKEK:

Kosova ka bërë progres në ndryshimet klimatike duke miratuar Ligjin për ndryshimet klimatike. Megjithatë, mungon një objektiv i neutralitetit klimatik për vitin 2050 dhe miratimi i legjislacionit zbatues dhe zbatimi është në pritje. Miratimi i strategjive të dekarbonizimit dhe përshtatjes është gjithashtu në pritje. NECP duhet të miratohet sa më shpejt të jetë e mundur. Kuadri legjislativ për monitorimin, raportimin, verifikimin dhe akreditimin e nevojave për emetimet e gazeve serrë që do të zhvillohet dhe zbatohet si dhe një mekanizëm për çmimin e karbonit me synim përafrimi me sistemin e tregtimit të emetimeve të BE-së. Paralelisht, Kosova duhet të zbatojë përshtatjen dhe masat zbutëse. Vëmendje duhet t'i kushtohet gjithashtu harmonizimit me përmirësimet kryesore të politikës klimatike të BE-së si rezultat i paketës Fit for 55. Kapaciteti i përkatës institucionet, duke përfshirë inspektimet, për të përmbushur përgjegjësitë e tyre duhet të jenë urgjente dhe forcuar ndjeshëm. Së fundi, ngritja e ndërgjegjësimit duhet të forcohet dhe bashkëpunimi me operatorët në sektorin privat duhet të bëhet më efikas.[1]

PKEK, i parashikuar si një dokument ombrellë, është më shumë se një përmbledhje e thjeshtë e strategjive; është menduar të jetë një fener që e udhëheq Kosovën drejt një të ardhmeje të qëndrueshme. Qëllimi i tij fillestar ishte krijimi i një vizioni strategjik afatgjatë për vendin, duke përfshirë fusha kyçe si qëndrueshmëria e energjisë, kujdesi mjedisor dhe veprimi i klimës. Ky vizion është thelbësor për përafrimin e kornizës së politikave të Kosovës me qëllimet më të gjera të pavarësisë energjetike, rritjes ekonomike dhe ruajtjes së mjedisit.

Ndërsa thellojmë në analizën e detajuar të "Draftit të dytë PKEK 2025-2030 të Kosovës", është e domosdoshme të pranohet roli themelor që luan PKEK. Nuk është thjesht një dokument politikash; është një udhërrëfyes për rrugëtimin e Kosovës drejt një të ardhmeje më të gjelbër dhe më të qëndrueshme. Roli i INDEP-it në këtë rrugëtim ka qenë dhe vazhdon të jetë ai i mbështetjes kritike, analizës dhe avokimit, duke siguruar që strategjitë e përcaktuara në PKEK-së të jenë jo vetëm vizionare, por edhe praktike dhe të zbatueshme. Me këtë perspektivë, analiza jonë synon të kritikojë dhe përmirësojë në mënyrë konstruktive draftin e PKEK-së, duke siguruar që ai mishëron plotësisht qëllimet ambicioze por thelbësore për të ardhmen e Kosovës për energjinë dhe mjedisin.

[1] Komisioni Evropian, (2024), 'Raporti për Kosovën 2024', fq. 84.

Personi kontaktues

Burim Ejupi | office@indep.info